Opowiedzą o Zabrzu w Galerii Muzeum Miejskiego

Jak atrakcyjnie streścić historię Zabrza? Czy pomogą wspomnienia naczelnika wiejskiej gminy, rzeźba Szczurołapa, hasiok z 1942, klopsztanga oraz stuletnia gazeta, z ogłoszeniem o nadaniu praw miejskich ówczesnej największej wisi Europy? Przekonają się ci, którzy wybiorą się na „Opowiem Wam o Zabrzu”, najnowszą wystawę Muzeum Miejskiego.

–„Nazywam się Antoni Rollnik, zapraszam w podróż przez dzieje, których części byłem naocznym świadkiem, a nawet w skromnym wymiarze współtwórcą. Wśród tych wydarzeń jednymi z najważniejszych były starania o uzyskanie przez Zabrze praw miejskich” – tak na ekspozycji, w Galerii Cafe Silesia Muzeum Miejskiego, przedstawia się jej symboliczny przewodnik. Antoni Rollnik urodził się w 1841 roku w Zaborzu Wsi, był górnikiem, a potem wieloletnim naczelnikiem gminy Zaborze.

 

Od progu w galerii przy ul. 3 Maja 6, słychać odgłosy sielankowej wsi, a zaraz po tym charakterystyczny szum pracującej kopalni. Dźwięki ekspresowo przemierzyły epoki, warto jednak zatrzymać się przy replice najstarszego dokumentu, z XIII wieku, w którym napisano o Biskupicach. Wymienia je księżna kaliska Viola, można odczytać czego się zrzeka i kogo zwalnia z opłat. Na podłodze chronologicznie wypisano powstające osady, dzisiejsze dzielnice i datę odkrycia u nas pokładów węgla. Od 1790 roku zaczyna się tutaj rozwijać przemysł. Najważniejsze zakłady, kopalnie, huty i fabryki przedstawiono, zilustrowane są replikami zdjęć i dokumentów. Nasze miasto ekspresowo się rozwija, ale wciąż jednak ma status wsi.

 

–Pierwsza, nieudana próba uzyskania praw miejskich miała miejsce w 1875 roku. Druga, podjęta w 1905, również nie zakończyła się sukcesem, co spowodowało, że 10 lat później, już jako Hindenburg, stało się ono największą wsią nie tylko Niemiec, ale i całej Europy – czytamy na wystawie. Prawa miejskie uzyskuje dopiero 1 października 1922 roku. Zachowała się oryginalna urzędowa gazeta z ogłoszeniem w tej sprawie, jest prezentowana na wystawie. Obok na ścianie wiszą projekty miejskiego herbu, przesłane na konkurs zorganizowany w 1924.

 

Kolejne sale ukazują codzienne życie mieszkańców, jest wiele zdjęć, pamiątek. Można posłuchać opowieści Antoniego Rollnika, opracowanej na podstawie materiałów źródłowych. Warto zatrzymać się przy rzeźbie Szczurołapa, która kiedyś stała przy placu targowym (dziś to Plac Warszawski). Ostatnia salka to współczesność, ukazana przez dzieła artystów związanych z Zabrzem. Są prace m.in. Antoniego Cygana, Romana Kalarusa, Romana Nowotarskiego i Mariana Oslislo.

Wystawę „Opowiem Wam o Zabrzu” historycznie opracowali Piotr Hnatyszyn, Anna Kulczyk i Urszula Wieczorek, plastycznie ubrał Piotr Proba. Warto ją zwiedzić, wszak obchodzimy w tym roku 100-lecie nadania praw miejskich. Można to zrobić od wtorku do niedzieli. Bilety po 10 i po 5 zł (ulgowy), są zniżki dla rodzin i grup. W soboty wstęp bezpłatny. Szczegóły na www. muzeumzabrze.pl.

Tekst i foto: Katarzyna Włodarczyk